medicalblog.gr

Το κυκλοφοριακό σύστημα του ανθρώπου

Το κυκλοφοριακό σύστημα αποτελείται κυρίως απο δύο συστήματα αγγείων, τα οποία είναι τελείως αντίθετα μεταξύ τους αλλά ταυτόχρονα το ένα σύστημα συμπληρώνει το άλλο: τις αρτηρίες και τις φλέβες.

Η καρδιά, με την ρυθμική της λειτουργία, τροφοδοτεί τις αρτηρίες με αίμα. Οι αρτηρίες μεταφέρουν το αίμα σε όλο το σώμα. Μέσα στον αυλό τους επικρατούν συνθήκες υψηλής πίεσης, η οποία προέρχεται από τις συσπάσεις της καρδιάς. Η διάμετρος των αρτηριών μειώνεται συνεχώς όσο αυξάνει η αποστασή τους από την καρδιά,. Στο τέλος, οι αρτηρίες αποκτούν πραγματικά πολύ μικρή διάμετρο και το αίμα εισέρχεται στα τριχοειδή αγγεία. Αυτά έχουν πολύ λεπτό τοίχωμα και μέσα από αυτό το οξυγόνο και οι θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στο αίμα περνάνε στους ιστούς. Το τοίχωμα των αρτηριών είναι αρκετά παχύ και μυώδες, έτσι ώστε να ανταπεξέρχονται στις συνθήκες αυξημένης πίεσης που επικρατούν μέσα σε αυτές .

Οι φλέβες παίζουν αντίστροφο ρόλο από τις αρτηρίες - μεταφέρουν από τα τριχοειδή αγγεία το διοξείδιο του άνθρακα και τα παράγωγα του μεταβολισμού στην καρδιά. Από την καρδιά το αίμα οδηγείται στους πνεύμονες για τον εμπλουτισμό του με οξυγόνο.

Το φλεβικό σύστημα είναι αρκετά πιο περίπλοκο από το αρτηριακό. Η πίεση στις φλέβες είναι πολύ μικρότερη από την πίεση στις αρτηρίες - σε κάποια σημεία γίνεται μέχρι και αρνητική. Η ροή του αίματος μέσα στις φλέβες είναι αρκετά πιό αργή και παθητική και καθορίζεται από πολλούς εξωτερικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μιας βαθιάς εισπνόης, στον θώρακα δημιουργείται αρνητική πίεση, η οποία "ρουφάει" αίμα από τις φλέβες της κοιλιάς στο θώρακα και τη καρδιά.

Οι φλέβες έχουν πολύ πιό λεπτό τοίχωμα από τις αρτηρίες. Έχουν μεγαλύτερη διάμετρο και συχνά παίζουν το ρόλο δεξαμενής για το αίμα. Επίσης, είναι πολύ περισσότερες. Το φλεβικό σύστημα είναι τόσο μεγάλο που περιέχει το 75 έως 80% του συνολικού όγκου του αίματος του ανθρώπινου σώματος.

Το φλεβικό δίκτυο των κάτω άκρων αποτελείται από δύο κύρια συστήματα, τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους, το εν τω βάθει και το επιπολής. Αυτά τα συστήματα συνδέονται μεταξύ τους σε διάφορα σημεία.

Το δίκτυο που είναι κυρίως υπεύθυνο για την απορροή του φλεβικού αίματος από το πόδι είναι το εν τω βάθει. Οι εν τω βάθει φλέβες βρίσκονται μεταξύ των μυών και κάτω από αυτούς. Ακολουθούν την πορεία των ομώνυμων αρτηριών και μεταφέρουν περισσότερο από το 80% του φλεβικού αίματος από τα πόδια προς την καρδιά.

Το επιφανειακό φλεβικό δίκτυο βρίσκεται μεταξύ του δέρματος και των μυών. Έχει πάρα πολλές ανατομικές παραλλαγές, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που είναι αδύνατο να είναι πανομοιότυπο σε δύο ανθρώπους. Αυτό έχει αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο εμφανίζεται η φλεβική ανεπάρκεια, καθώς και στον τρόπο αντιμετώπισης. Αυτός θα πρέπει να είναι εξατομικευμένος, ανάλογα με την κάθε περίπτωση, έτσι ώστε τα αποτελέσματα να είναι ιδανικά.

Παρά τις ανατομικές παραλλαγές, υπάρχουν δύο κύριες επιπολής φλέβες σε κάθε άνθρωπο. Η μία εξ αυτών είναι η μείζων σαφηνής φλέβα. Αυτή διατρέχει το πόδι σε όλο το μήκος του, μέχρι την μηροβουβωνική περιοχή, στην οποία συνδέεται με το εν τω βάθει φλεβικό σύστημα – την μηριαία φλέβα. Η άλλη φλέβα είναι η ελάσσων σαφηνής, η οποία διατρέχει την οπίσθια επιφάνεια της γαστροκνημίας και συνδέεται με το εν τω βάθει φλεβικό δίκτυο – την ιγνυακή φλέβα – πίσω από το γόνατο.

Υπάρχει και μία τρίτη κατηγορία φλεβών – οι διατιτρώσες φλέβες. Αυτές βρίσκονται σε διάφορα σημεία στο πόδι και συνδέουν το επιπολής φλεβικό δίκτυο με το εν τω βάθει. Και αυτές έχουν βαλβίδες. Επιτρέπουν στο αίμα να κινείται με κατεύθυνση από τις επιπολής φλέβες προς τις εν τω βάθει και μόνο.

Αν και η πίεση του αίματος στις φλέβες είναι τόσο χαμηλή, το έργο που έχουν αναλάβει οι φλέβες είναι ιδιαίτερα δύσκολο - πρέπει να μεταφέρουν το αίμα από τα πόδια στη καρδιά, ενάντια στη δύναμη της βαρύτητας και χωρίς τη βοήθεια της καρδιακής αντλίας.

Αυτή η πρόκληση αντιμετωπίζεται επειδή στο σώμα υπάρχουν δύο πολύ σημαντικοί μηχανισμοί. Ο ένας είναι η μυϊκή αντλία στην κνήμη και ο άλλος οι βαλβίδες που υπάρχουν στις φλέβες.

Η μυϊκή αντλία της κνήμης

Μέσα στους μύες της κνήμης υπάρχουν μεγάλες φλέβες οι οποίες παίζουν το ρόλο δεξαμενής. Όταν οι μύες είναι χαλαροί αυτές οι φλεβικές δεξαμενές γεμίζουν με φλεβικό αίμα. Κατά τη σύσπαση των μυών, κάτι που συμβαίνει για παράδειγμα κατά τη δίαρκεια της βάδισης, οι φλεβικές δεξαμενές αδειάζουν και το αίμα που περιέχεται σε αυτές προωθείται προς τα πάνω. Εκτός από την μυϊκή σύσπαση σημασία έχει και ο μυϊκός τόνος. Ο μυϊκός τόνος είναι η τάση που έχουν οι μυϊκές ίνες όταν οι μύες είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Όσο πιο γυμνασμένος είναι ένας μυς, τόσο πιο ισχυρός είναι ο μυϊκός τόνος του. Αυτός είναι και ο λόγος που το περπάτημα και η γυμναστική βοηθάει στη λειτουργία των φλεβών - οι γυμνασμένοι μύες της κνήμης έχουν ισχυρότερο τόνο και άρα είναι πιό αποτελεσματικοί στην προώθηση του αίματος προς την καρδιά.

Οι φλεβικές βαλβίδες

Οι βαλβίδες αποτελούν αποκλειστικό χαρακτηριστικό των φλεβών. Οι αρτηρίες δεν διαθέτουν βαλβίδες. Αποτελούνται απο δύο πέταλα και επιτρέπουν την διέλευση του αίματος μόνο προς μια κατεύθυνση. Μια υγιής βαλβίδα στις φλέβες των ποδιών επιτρέπει την διέλευση του αίματος με κατεύθυνση απο τα δάκτυλα των ποδιών προς την καρδιά και μόνο και όχι αντίστροφα.

Τι προκαλεί την φλεβική ανεπάρκεια;

Όταν οι βαλβίδες στις φλέβες υποστούν ζημιά το αίμα θα αρχίσει να κινείται προς λάθος κατεύθυνση - όχι από τα πόδια προς την καρδιά αλλά αντίστροφα, από την καρδιά προς τα πόδια. Η παθολογική κίνηση του αίματος ενισχύεται επιπλέον από τη βαρύτητα και από την αύξηση της πίεσης στην κοιλιά, και επομένως και στις φλέβες που υπάρχουν σε αυτή, όταν μιλάμε, βήχουμε ή σηκώνουμε βάρη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο όγκος του αίματος στα πόδια να αυξάνει. Μαζί με τον όγκο του αίματος, αυξάνεται και η πίεση μέσα στις φλέβες.

Σταδιακά, το τοίχωμα των φλεβών που δέχονται τον επιπρόσθετο όγκο αίματος και την αυξημένη πίεση αρχίζει να αδυνατίζει και να λεπταίνει. Οι φλέβες αρχίζουν να διατίνονται και να γίνονται εμφανείς. Η διάταση οδηγεί σε αύξηση τόσο της διαμέτρου όσο και του μήκους τους. Καθώς στο φλεβικό τοίχωμα υπάρχουν αισθητικές νευρικές ίνες, η καθιστική ζωή και η ορθοστασία μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση συμπτωμάτων όπως βάρος, πόνο ή κνησμό.

Γίνεται κατανοητό ότι τόσο οι ευρυαγγείες όσο και οι κιρσοί προκύπτουν με τον ίδιο μηχανισμό και η κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από την εμφάνισή τους ονομάζεται Χρόνια Φλεβική Ανεπάρκεια.

Ενώ σε ένα υγιές φλεβικό σύστημα το αίμα κατευθύνεται αποτελεσματικά από τα πόδια προς την καρδιά, στους ασθενείς που πάσχουν από φλεβική ανεπάρκεια το αίμα κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση από την φυσιολογική με αρκετά μειωμένη ταχύτητα - ροή. Η μειωμένη ροή του αίματος είναι ένας πολύ ισχυρός παράγοντας για την δημιουργία θρόμβων στις φλέβες, κατάσταση η οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για την υγεία.

Για περισσότερες πληροφορίες μπείτε στο www.veins.gr ή επικοινωνήστε με τον κ Αλέξανδρο Ματθαίου, Αγγειοχειρουργό, στο 213-0035757