medicalblog.gr

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ινσουλινών με ξεχωριστό τρόπο δράσης. Για να υπολογίσουμε λοιπόν την ποσότητα της ινσουλίνης, που απαιτεί το κάθε άτομο με διαβήτη, πρέπει να γνωρίζουμε τον τύπο και τρόπο δράσης, παράλληλα με τον τρόπο ζωής και τις επαγγελματικές απαιτήσεις του ατόμου, το συνήθη αριθμό και τις ώρες των γευμάτων, καθώς και τις συνολικές ενεργειακές του ανάγκες.

Το βασικό στοιχείο που πρέπει να γνωρίζουμε είναι τι τύπο ινσουλίνης χρησιμοποιούμε. Οι πιο συνήθεις τύποι είναι:

Γευματική ινσουλίνη (ταχείας δράσης)

Είναι ινσουλίνες που χρησιμοποιούνται κυρίως στα «εντατικοποιημένα σχήματα» ινσουλινοθεραπείας, πριν από κάθε γεύμα, αλλά και σε συνδυασμό με μίγματα, κυρίως για την κάλυψη βασικών γευμάτων. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο με διαβήτη πρέπει να υπολογίσει πόσες μονάδες ταχείας ινσουλίνης πρέπει να κάνει, αφού προηγουμένως έχει μετρήσει το προγευματικό του ζάχαρο. Η τελική ποσότητα των μονάδων εξαρτάται από δυο παράγοντες και αποσκοπούν:

Στη «διόρθωση», ανάλογα με την τιμή του σακχάρου εκείνη τη στιγμή (καθορίζεται από το θεράποντα ιατρό). Βασίζεται στη Διορθωτική δόση (correction dose), που εκφράζει την ποσότητα μονάδων ινσουλίνης που θα πρέπει να χορηγηθούν, ώστε να επανέλθει το σάκχαρο στην προτεινόμενη τιμή στόχου.

Στην «κάλυψη» που αντιστοιχεί στα ισοδύναμα ή γραμμάρια των υδατανθράκων» που περιέχονται στο γεύμα που θα καταναλώσει (για τους περισσότερους ισχύει η αντιστοιχία 1 μονάδας ινσουλίνης για 15 γραμμάρια υδατάνθρακα, αλλά υπάρχουν και διαφοροποιήσεις). Είναι ο Δείκτης ευαισθησίας στην ινσουλίνη ISF, που εκφράζει την τιμή που κατεβάζει το σάκχαρό μας 1 μονάδα ινσουλίνης. Είναι δηλαδή η ινσουλίνη που απαιτείται, κάθε φορά, για να «κάψουμε» το φαγητό που θα φάμε. Χρησιμοποιούνται είτε τα ισοδύναμα (απλός και εύκολος τρόπος-όχι πολύ ακριβής) είτε τα γραμμάρια (πιο δύσκολος αλλά πιο ακριβής τρόπος υπολογισμού των τελικών μονάδων). Για παράδειγμα, αν ο ασθενής ξέρει ότι χρειάζεται 1 μονάδα ανά ισοδύναμο και υπολογίσει ότι περιλαμβάνονται 4 ισοδύναμα στο γεύμα του (π.χ. 1 φέτα ψωμί και 1 κούπα ρύζι), θα κάνει 4 μονάδες για το φαγητό του.

Όσον αφορά στις μη υδατανθρακούχες ομάδες τροφίμων (πρωτεϊνούχα τρόφιμα, δηλ. κρέατα, ψάρια, πουλερικά, αυγά και λίπη, όπως λάδι, τυρί, ξηροί καρποί κ.ά) ο τρόπος και οι περιπτώσεις πιθανής «κάλυψης» από ινσουλίνη είναι ένα επίκαιρο θέμα, που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα. Οι τροφές αυτές περιέχουν ελάχιστους ή καθόλου υδατάνθρακες και πρακτικά δε χρειάζονται επιπλέον μονάδες ινσουλίνης. Εν τούτοις, βάσει αρκετών μελετών, που αφορούν κυρίως τον διαβήτη τύπου 1 και τις αντλίες ινσουλίνης, φαίνεται πως η αύξηση των συνολικών μονάδων για αυτές τις τροφές φέρνει καλύτερα αποτελέσματα, ενώ στα άτομα με διαβήτη τύπου 2, μπορεί να συνδεθεί με αύξηση υπογλυκαιμικών επεισοδίων. Για τον λόγο αυτό δεν ακολουθούμε σαφείς οδηγίες, αλλά λειτουργούμε κατά περίπτωση και αναμένουμε κάποιες πιο συγκεκριμένες κατευθυντήριες οδηγίες.

Βασική ινσουλίνη

Ένας άλλος τύπος ινσουλίνης, που επίσης χρησιμοποιείται κυρίως στα εντατικοποιημένα σχήματα ινσουλίνης ή σε συνδυασμό με δισκία είναι η βασική ινσουλίνη. Συνήθως χρησιμοποιείται ανάλογο μακράς δράσης, με μία ένεση συνήθως το βράδυ (αν και σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται το πρωί ή ακόμα και σε δύο δόσεις - για καλύτερη ρύθμιση). Οι μονάδες που χρειάζεται κάθε διαβητικός διαφέρουν και εξαρτώνται από την εκκριτική ικανότητα του παγκρέατος. Ο υπολογισμός των μονάδων γίνεται από το γιατρό, ενώ συνήθως δίνονται και οδηγίες αναπροσαρμογής των δόσεων. Η δόση έναρξης μπορεί να είναι π.χ. 10-12 μονάδες και να αυξομειώνεται κατά περίπτωση. Για παράδειγμα, αν το πρωινό σάκχαρο είναι για τρεις συνεχόμενες ημέρες υψηλότερο από το επιθυμητό (πχ >120 mg/dl), τότε προσθέτουμε 2 μονάδες στη βραδινή δόση.

Μίγματα ινσουλίνης

Πιο παλιός τύπος ινσουλίνης, που χρησιμοποιείται κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και κυρίως ΣΔτ2. Η ρύθμιση της δόσης των μιγμάτων ινσουλίνης είναι παρόμοια με της βασικής ινσουλίνης και συνήθως σταθερή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα μίγματα γίνονται σε δύο δόσεις, πρωί και βράδυ και οι δόσεις αυξάνουν σταδιακά. Παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο υπογλυκαιμίας, απαιτούν την προσαρμογή της διατροφής στις μονάδες, απαιτούν την παρουσία ενδιάμεσων σνακ, ενώ στο θεραπευτικό σχήμα προσθέτουμε λίγες μονάδες με μια τρίτη ένεση πριν το μεσημεριανό.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

Πρέπει πάντα να ακολουθούμε τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού και του ειδικού διαιτολόγου, που σχεδιάζουν τη θεραπεία, ανάλογα με τις ανάγκες μας. Είναι σημαντικό στον τελικό υπολογισμό των μονάδων ινσουλίνης να λαμβάνονται υπ’ όψη: η συνολική κατανάλωση και η ποιότητα της τροφής, η άσκηση, αλλά και παράγοντες όπως το στρες και η ασθένεια.

Δημοσθενόπουλος Χάρης, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MMedSci.SRD

πηγή: mednutrition.gr