medicalblog.gr

• Αύξηση της εφίδρωσης (άρα απώλειες υγρών και ηλεκτρολυτών από το σώμα)
• Αύξηση των καρδιακών παλμών (άρα αυξημένες απαιτήσεις της καρδιάς σε ενέργεια και οξυγόνο)
• Μείωση της αρτηριακής πίεσης

Η εφίδρωση δημιουργείται όταν ο οργανισμός παράγει θερμότητα, μέσω της καύσης των τροφών και των συσπάσεων των μυών, την οποία και αποβάλλει κυρίως μέσω της εξάτμισης του ιδρώτα.

Σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να παραχθεί μέχρι και ένα λίτρο ιδρώτα την ώρα. Για να μπορέσει, όμως, ο ιδρώτας να αποβληθεί ανεμπόδιστα και να διατηρηθεί η σωματική θερμοκρασία σε φυσιολογικά επίπεδα, η καρδιά πρέπει να χτυπήσει πιο γρήγορα, ώστε να ωθηθεί περισσότερο αίμα προς τους μυς και το δέρμα.

Στους υγιείς ανθρώπους, οι προαναφερθέντες μηχανισμοί λειτουργούν ομαλά, γι΄ αυτό και σπανίως εκδηλώνουν προβλήματα υγείας λόγω ζέστης. Αντιθέτως όμως, στους πάσχοντες από ορισμένες ασθένειες της καρδιάς ή σε όσους παίρνουν ορισμένα καρδιολογικά φάρμακα, οι μηχανισμοί ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος συχνά υπολειτουργούν και αυτό μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο.
Τα άτομα που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, σοβαρή στεφανιαία νόσο ή/και υπέρταση (σ.σ. αυξημένη πίεση) είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν προβλήματα με τη ζέστη, επειδή η καρδιά τους δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της αυξημένης περιβαλλοντικής θερμοκρασίας. Αυτό συνεπάγεται αφενός αυξημένο κίνδυνο θερμοπληξίας λόγω μη ικανοποιητικής ρύθμισης της σωματικής θερμοκρασίας και αφετέρου κίνδυνο για καρδιακό επεισόδιο, λόγω αυξημένου φόρτου εργασίας της ήδη πάσχουσας καρδιάς. Αυτός είναι και ο λόγος που σε μέρες καύσωνα συνιστάται αυξημένη προσοχή στους καρδιοπαθείς.

Η ρύθμιση της σωματιής θερμοκρασίας στους καρδιοπαθείς

Στους πάσχοντες από καρδιακή ανεπάρκεια, δεν είναι δυνατόν να αυξηθούν οι καρδιακοί παλμοί και κατ'επέκταση η καρδιακή παροχή προς τους μύες και το δέρμα, λόγω της ανεπάρκειας καθεαυτής της καρδιακής αντλίας και της λήψης βραδυκαρδιακών φαρμάκων.

Στους ασθενείς με βαριά στεφανιαία νόσο, η αύξηση των καρδιακών παλμών εμποδίζεται τόσο από τη στένωση των στεφανιαίων αρτηριών, όσο και από ορισμένα βραδυκαρδιακά φάρμακα που λαμβάνουν αυτοί οι ασθενείς: η αύξηση των παλμών και του έργου της καρδιάς απαιτεί κατανάλωση περισσότερου οξυγόνου, το οποίο όμως δεν μπορούν να προσφέρουν οι στενωμένες αρτηρίες, με συνέπεια να αναπτύσσει ο ασθενής στηθάγχη ή δύσπνοια.

Στην περίπτωση της υπέρτασης τα εμπόδια είναι διαφορετικά. Όταν έχει κανείς υπέρταση, η καρδιά εξ ορισμού αναγκάζεται να «δουλεύει» συνεχώς πιο έντονα, γεγονός που την καταπονεί. Για να αποφευχθεί αυτό, συνήθως συνιστούμε στους ασθενείς να τρώνε λιγότερο αλάτι, γεγονός που μπορεί να αποτελεί όμως πρόβλημα το καλοκαίρι σε κάποιες περιπτώσεις.

Το κυριότερο πρόβλημα που δημιουργείται από τη μείωση της πρόσληψης άλατος είναι ο κίνδυνος της αφυδάτωσης, διότι εξασθενεί ο μηχανισμός της δίψας (η δίψα είναι το κύριο ερέθισμα για να αναπληρώσουμε τα υγρά που χάνουμε).
Όπως αντιλαμβάνεται εύλογα ο αναγνώστης, τα προβλήματα που ανακύπτουν το καλοκαίρι για τους καρδιοπαθείς είναι πολύπλοκα, χρήζουν λεπτών χειρισμών και καλή γνώση της φυσιολογίας των συστημάτων και της φαρμακολογίας.
Γι' αυτό οι ασθενείς πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλεύονται το γιατρό τους πριν μπει το καλοκαίρι, για να λάβουν εκ νέου οδηγίες λήψης των φαρμάκων τους και τροποποίησης ορισμένων συνηθειών της καθημερινότητάς τους.

Ο ρόλος των φαρμάκων

Τα συχνότερα συνταγογραφούμενα φάρμακα στους καρδιοπαθείς είναι τα διουρητικά και οι επονομαζόμενοι βήτα-αναστολείς (βραδυκαρδιακά φάρμακα).Τα διουρητικά χορηγούνται για την καρδιακή ανεπάρκεια και την υπέρταση και μπορεί να προκαλέσουν στους ασθενείς μια σχετική αφυδάτωση, επειδή διεγείρουν την αποβολή υγρών και ηλεκτρολυτών (δηλ. κάλιο, νάτριο, μαγνήσιο κλπ.) από τον οργανισμό.

«Η αποβολή αυτή μπορεί να είναι επιθυμητή τον υπόλοιπο χρόνο, αλλά σε συνθήκες υψηλής περιβαλλοντικής θερμοκρασίας μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στους ασθενείς, διότι ο οργανισμός τους δεν θα μπορεί να κινητοποιήσει τους μηχανισμούς της εφίδρωσης».

Οι βήτα-αναστολείς (βραδυκαρδιακά φάρμακα) με τη σειρά τους χορηγούνται σε πάσχοντες από καρδιακές αρρυθμίες, υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια ή στεφανιαία νόσο και εμποδίζουν την καρδιά να χτυπάει πιο γρήγορα (η αύξηση των καρδιακών παλμών αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, αναγκαία συνθήκη για την ανεμπόδιστη εφίδρωση).

Επιπλέον, το καλοκαίρι, η αρτηριακή πίεση παρουσιάζει μείωση σε πολλά άτομα, λόγω της μεγάλης αγγειοδιαστολής των αγγείων του δέρματος και των μυών και της έστω και μικρής εφίδρωσης λόγω της ζέστης. Όταν όμως, ένας ασθενής παίρνει διουρητικά και άλλα αντιυπερτασικά φάρμακα για να «ρίξει» την πίεσή του, και αυτή είναι ούτως ή άλλως χαμηλότερη απ΄ ό,τι τον χειμώνα, όχι μόνον διατρέχει κίνδυνο να αφυδατωθεί, όπως προαναφέρθηκε, αλλά κινδυνεύει να φτάσει και στο άλλο άκρο, δηλαδή στην υπόταση και κατ'επέκταση στη συγκοπή ή το λιποθυμικό επεισόδιο, ακόμη δε και στην υποογκαιμική καταπληξία (κατάρρευση του κυκλοφορικού συστήματος).

Συμβουλές για να αντέξει η καρδιά σας την ζέστη

• Πρέπει να συμβουλευθείτε οπωσδήποτε τον καρδιολόγο σας πριν μπει το καλοκαίρι για να πάρετε εξατομικευμένες οδηγίες, ανάλογα με την πάθησή σας.
• Αποφεύγετε τον ήλιο τις επικίνδυνες ώρεςΟ ήλιος είναι πιο επικίνδυνος μεταξύ 11 π.μ. και 4 μ.μ. Παραμένετε λοιπόν υπό σκιά αυτές τις ώρες.

• Περιορίστε την άσκηση τις επικίνδυνες ώρες
Αν θέλετε να περπατήσετε, να το κάνετε νωρίς το πρωί ή το απόγευμα μετά τη δύση του ηλίου. Αν κάποια στιγμή αισθανθείτε την καρδιά σας να χτυπά πολύ γρήγορα (πάνω από 100-110 παλμούς το λεπτό) και δυνατά, σταματήστε αμέσως και προσπαθήστε να μειώσετε τη θερμοκρασία του σώματός σας με ένα δροσερό μπάνιο.
• Φορέστε ελαφρά βαμβακερά ρούχα, ανοιχτού χρώματος όταν βρίσκεστε σε υπαίθριους χώρους.
• Όσον αφορά τη διατροφικές συνήθειες:

Αποφεύγετε τα βαριά και ζεστά φαγητά: Να καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα, που έχουν μικρή περιεκτικότητα σε λίπη (κυρίως ζωικής προέλευσης), διότι η πέψη των λιπών αυξάνει τη θερμότητα του οργανισμού. Με άλλα λόγια, να προτιμήσετε ψάρια αντί για κρέας, να καταναλώνετε άπαχα ή λίγων λιπαρών τυριά και γαλακτοκομικά προϊόντα, φαγητά χωρίς βαριές σάλτσες και καρυκεύματα και ψητά ή βραστά φαγητά αντί για τηγανητά. Πριν από το μαγείρεμα να αφαιρείτε το λίπος από τα ζωικής προέλευσης τρόφιμα.

Να τρώτε λιτά, δίνοντας βάση στα φρούτα και τα λαχανικά. Να επιλέγετε δημητριακά ολικής αλέσεως και να περιορίζετε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων (μεταξύ αυτών τα γλυκά και τα παγωτά με πολλά λιπαρά).

Να πίνετε αρκετό νερό, ακόμα κι αν δεν διψάτε. Να πίνετε σε τακτά χρονικά διαστήματα νερό δροσερό και όχι παγωμένο (το δροσερό νερό είναι ευκολότερο να καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες). Επειδή με την εφίδρωση ο οργανισμός αποβάλλει από τον οργανισμό αλάτι και άλλους ηλεκτρολύτες (κάλιο, μαγνήσιο κ.α.), που επίσης πρέπει να αναπληρώνονται, καλό είναι να πίνετε και φρουτοχυμούς.

Να αποφεύγετε τα αλκοολούχα ποτά, την υπερκατανάλωση ροφημάτων με καφεΐνη και τα αναψυκτικά (αρκετά από αυτά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη). Προκαλούν την αποβολή από τον οργανισμό, μεγάλων ποσοτήτων νερού και ηλεκτρολυτών και ευνοούν την εκδήλωση αφυδάτωσης. Συμπεριλαμβάνονται άραγε στα υγρά που μας ενυδατώνουν και ποτά, όπως η μπίρα; «Από πλευράς περιεκτικότητας σε νερό, η μπίρα δεν δημιουργεί πρόβλημα, αλλά αν σκεφθεί κανείς πως το οινόπνευμα που περιέχει αφυδατώνει το σώμα, είναι σαφές ότι η κατανάλωσή της πρέπει να είναι πολύ περιορισμένη».

Να βάζετε λίγο αλάτι παραπάνω στο φαγητό σας όταν έχει καύσωνα (εκτός κι αν έχετε υπέρταση, οπότε πρέπει να πάρετε εξατομικευμένες οδηγίες από το γιατρό σας). Μετά τα κύρια γεύματα να αφήνετε να περνούν τουλάχιστον 3 ώρες πριν ασχοληθείτε με οποιαδήποτε κοπιώδη δραστηριότητα (βάδισμα, βαριές δουλειές του σπιτιού μέχρι το παρατεταμένο, έντονο κολύμπι στη θάλασσα), για να δοθεί έτσι στον οργανισμό χρόνος να επεξεργαστεί τις τροφές που καταναλώσατε.

Εκμεταλλευθείτε τη ζέστη για να κάνετε λίγη δίαιτα και να χάσετε τα περιττά κιλά, εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι (τα περιττά κιλά επίσης επιβαρύνουν τη λειτουργία της καρδιάς).

Μεσήλικες (45-64 ετών): προσοχή στην απότομη έναρξη επίπονης άσκησης

Το καλοκαίρι δεν κινδυνεύει μόνο η καρδιά των πασχόντων από καρδιολογικά προβλήματα αλλά και των μεσηλίκων οι οποίοι, έπειτα από έναν χειμώνα καθιστικής ζωής χωρίς γυμναστική, αρχίζουν να ασχολούνται με τα θαλάσσια σπορ σαν να είναι 20χρονοι.

Δύο από τα πιο επίπονα για την καρδιά καλοκαιρινά αθλήματα είναι το θαλάσσιο σκι και η ιστιοσανίδα (wind surfing). Και τα δύο αυξάνουν πολύ την αρτηριακή πίεση και τους καρδιακούς παλμούς, διότι το σώμα μένει ουσιαστικά ακίνητο, με τους μυς σφιγμένους, ενόσω ο ασκούμενος προσπαθεί να διατηρήσει την ισορροπία του στο νερό.

Η απότομη και παρατεταμένη αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών παλμών όμως, μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες. Γι΄ αυτό, «καλό είναι όσοι έχουν ηλικία άνω των 45 ετών, είναι αγύμναστοι και προγραμματίζουν να κάνουν σέρφινγκ ή θαλάσσιο σκι, να φροντίσουν να βελτιώσουν σταδιακά τη φυσική τους κατάσταση», αντί να «τα δώσουν όλα» από την πρώτη φορά, αφού πρωτίστως υποβληθούν σε πλήρη καρδιολογικό έλεγχο.

Υπάρχουν μελέτες που βρήκαν ότι, η απότομη έναρξη επίπονης άσκησης σε πρωτίστως αγύμναστους ακινητικούς μεσήλικες, κυρίως άνδρες, αυξάνει την πιθανότητα εκδήλωσης ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβάντων (κυρίως των εμφραγμάτων).

Ευχαρiστούμε τον κ.Σωτήρη Αναγνωστόπουλο MD.Κλινικός Καρδιολόγος -Ειδικός Καρδιολόγος Αποκατάστασης Ολιστικός Καρδιολόγος .Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε:697 475 9988 & 281 024 0017